Сибирийн бэлэг: баавгайн чих
Бөөрөнд хэрхэн тусалж, биемахбодийн үрэвслийг намдаадаг тухай бүлэг...
Олон хүн энэ ургамлын биед үзүүлэх ашиг тусын талаар сонссон боловч уулзахдаа нууцыг нь таньж чаддаггүй. Харахад анзаарагдахгүй баавгайн чих нь юуны түрүүнд үрэвслийн эсрэг, шээс хөөх ба ариутгах шинж чанараараа алдартай.
Эртний Грекийн эмч домчид тэдгээр шинж тэмдгүүдийг аль хэдийнээ мэддэг байсан боловч баавгайн чихээр эмчлэх талаар XII зуунаас анх дурдсан байдаг: тэр үед ургамлын шинж чанарыг эртний Англи хэл дээрх эмчилгээний номонд дурьдсан байдаг. Орос улсад баавгайн чихийг давсагны эмгэг, бөөрний чулуу, тэмбүү зэрэг өвчнийг эмчлэхэд ашигладаг байжээ. Шинжлэх ухаан, практик анагаах ухаанд баавгайн чихний шинж чанарын талаархи мэдээлэл XX зууны 20-иод онд Францад гарч ирсэн.
Баавгайн чих орос нэрээ «овъёос» (гурил) гэсэн үгнээс авсан гэж ярьдаг, учир нь эрт дээр цагт өлсгөлөнгийн үед ургамлын хуурай жимсээр гурил буталж, талх жигнэж байсан юм. Шинжлэх ухааны нэр нь эртний Грек хэлний «баавгай», «усан үзэм» – өөрөөр хэлбэл баавгайн усан үзэм гэсэн үгнээс гаралтай. Орост ихэвчлэн баавгайн чих гэдэг: навчны хэлбэр нь баавгайн чихтэй их төстэй тул ингэж нэрлэсэн байх.
Ургамлын эмчийн дүр төрх
Баавгайн чих – 30-аас 50 см өндөртэй, газар даган мөлхдөг, хонин арцны бүлийн олон наст жижиг бут сөөг. Энэ ургамал нь Оросын европ талын хойд хэсэг, Сибирь, Алс Дорнодын ой мод, нарсан ой, томоохон нугад их ургадаг. 4-р сард ягаан өнгөтэй цэцэгс гарч намар гэхэд гурилан шиг зөөлөн, исгэлэн амттай бөмбөрцөг хар улаан жимс болж боловсордог.
Баавгайн чихийг хамаатан садан болох цангистай их андуурдаг боловч сайтар харахад ялгааг нь анзаарахад хялбар байдаг: цангис нь баавгайн чихнээс доогуур ургадаг, навчнууд нь ирмэгээрээ нугарсан, илүү сунасан, толботой байдаг. Ой хамгаалагчид баавгайн чихийг өөр нэг шинж чанараар нь амархан таньдаг: галд маш тэсвэртэй тул гал түймрийн дараа эргэн тойрон дахь бүх зүйл хар нүүрсэн өнгөтэй болоход ногоон арлууд харагдаж байвал энэ нь баавгайн чих юм.
Ургамлын эмийн шинж чанарууд
Орчин үеийн анагаах ухаанд баавгайн чихийг давсаг, шээсний замын өвчний үед (цистит, уретрит) ариутгагч, үрэвслийн эсрэг, шээс хөөх бэлдмэл болгон ашигладаг.
Баавгайн чихний навч химийн баялаг найрлагатай тул эмчилгээнд ашигладаг бөгөөд үүнийг эрдэмтэд одоог хүртэл судалж байна.
Навчинд үнэ цэнэтэй юу агуулагддаг вэ?
- арбутин хүчтэй шээс хөөх ба ариутгах нөлөөтэй, урологийн халдварын эмгэг төрүүлэгчдийн өсөлтийг саатуулж, бөөрний үйл ажиллагааг сайжруулж, хортой бодисуудыг гадагшлуулдаг;
- идлэг бодисууд микроб эсэргүүцэх ба үрэвслийн эсрэг шинж чанартай, ходоод гэдэсний замын салст бүрхэвчид холбох үйлчилгээг үзүүлж хамгаалах бүрхүүлийг үүсгэдэг;
- флавоноидууд вирус, бактери ба микробуудтай тэмцэнэ, дотоод шингэнийг бөөрөөр хэвийн ялгаруулахад тусална;
- органик хүчлүүд: урсолийн хүчил цөс үүсэх, ялгарах үйл явцыг идэвхижүүлнэ, галлийн хүчил микроб эсэргүүцэх ба исэлдэлтийн эсрэг шинж чанартай.
Баавгайн чихний ханд Siberian Wellness-ийн дараахь бүтээгдэхүүнүүдийн найрлаганд багтдаг: